Phát triển kinh tế tư nhân đang trở thành một trong những trọng điểm quan trọng trong chiến lược phát triển lâu dài của Việt Nam, góp phần tạo nền tảng vững chắc để thúc đẩy nguồn lực kinh tế đa dạng và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa với sự quản lý của Nhà nước dưới sự lãnh đạo của Đảng, việc hoàn thiện chính sách phát triển kinh tế tư nhân là yếu tố sống còn nhằm tạo động lực mới cho tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu sâu sắc hơn về những quan điểm đổi mới của Đảng trong Nghị quyết 68-NQ/TW, cùng với các bài học kinh nghiệm từ thực tiễn các nền kinh tế lớn như Trung Quốc, Nga cũng như Việt Nam, đồng thời làm rõ các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm nhằm thúc đẩy hiệu quả đầu tư tư nhân và phát triển các doanh nghiệp tư nhân trong năm 2025 và những năm tiếp theo.
Quan điểm đổi mới trong phát triển kinh tế tư nhân
Nghị quyết 68-NQ/TW đã định hình tư duy mới của Đảng về vai trò của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa với sự dẫn dắt và quản lý của Nhà nước. Từ những nền tảng tư tưởng của chủ nghĩa Mác - Lênin đến kinh nghiệm thực tế, Đảng ta luôn xác định mục tiêu phát triển đất nước theo con đường độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Chủ nghĩa xã hội theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là xây dựng một nền kinh tế phát triển mà còn đặt trọng tâm vào việc làm cho dân giàu nước mạnh, đảm bảo xã hội dân chủ, công bằng và văn minh.
Hoạt động sản xuất vật chất chính là nền tảng cơ bản nhất, quyết định sự biến đổi xã hội, thúc đẩy các mối quan hệ xã hội phát triển và nâng cao năng suất lao động - yếu tố quan trọng nhất tạo ra sự thịnh vượng trong xã hội mới. V.I. Lênin cũng nhấn mạnh rằng, năng suất lao động cao không chỉ thể hiện ưu thế của chủ nghĩa xã hội so với chủ nghĩa tư bản mà còn là tiêu chí then chốt để chế độ mới chiến thắng trong cuộc đua phát triển.
Theo đó, để xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội theo định hướng đã được khẳng định trong Cương lĩnh xây dựng đất nước giai đoạn quá độ, phát triển kinh tế tư nhân với năng suất lao động cao chính là yếu tố then chốt. Qua đó, tạo tiền đề vật chất kỹ thuật cho xã hội phát triển toàn diện, khắc phục mọi hạn chế, xây dựng con người có cuộc sống ấm no, tự do và hạnh phúc; đồng thời góp phần chuyển giai đoạn quá độ sang thời kỳ phát triển cao của hình thái kinh tế xã hội cộng sản chủ nghĩa trong tương lai.
Bài học kinh nghiệm từ thực tiễn phát triển kinh tế tư nhân
Thực tiễn phát triển kinh tế tư nhân ở các quốc gia như Trung Quốc, Nga cũng như 40 năm đổi mới tại Việt Nam cung cấp nhiều bài học quý giá. Ở Nga, chính sách kinh tế mới của V.I. Lênin từ năm 1921 đã tạo điều kiện phát triển các thành phần kinh tế, trong đó kinh tế tư nhân đóng vai trò không thể thiếu, góp phần biến nước này trở thành cường quốc với nhiều thành tựu về năng lượng, công nghiệp và công nghệ vũ trụ trong suốt thế kỷ XX.
Trung Quốc khởi xướng chính sách “Cải cách và Mở cửa” từ năm 1978, cùng với các sửa đổi pháp luật liên tục nâng cao vai trò và quyền lợi của kinh tế tư nhân. Nhờ đó, kinh tế tư nhân Trung Quốc bùng nổ, các doanh nghiệp lớn vươn tầm toàn cầu và đóng góp quan trọng vào hơn 60% GDP quốc gia, tạo ra phần lớn việc làm và các sáng chế quan trọng trong các ngành công nghệ cao và dịch vụ.
Tại Việt Nam, nền kinh tế nhiều thành phần được khẳng định chính thức từ Đại hội VI của Đảng, đặc biệt từ Đại hội IX trở đi, kinh tế tư nhân ngày càng được coi trọng như một yếu tố trọng yếu trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Mặc dù trong quá khứ từng chịu nhiều hạn chế về cơ chế và chính sách, nhưng qua thời kỳ đổi mới, kinh tế tư nhân đã không ngừng lớn mạnh, đóng góp quan trọng vào ngân sách nhà nước, tạo lên hàng triệu việc làm và góp phần quan trọng vào sự ổn định cũng như phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Triển khai Nghị quyết 68-NQ/TW để phát triển kinh tế tư nhân
Ngày 04/5/2025, Bộ Chính trị đã chính thức ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân với tầm nhìn chiến lược đột phá, chưa từng có tiền lệ. Nghị quyết xác định phát triển mạnh mẽ kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất cho tăng trưởng kinh tế trong thời gian tới, thông qua các mục tiêu, quan điểm, nhiệm vụ và giải pháp cụ thể được triển khai bài bản, đồng bộ.
Trước tiên, cần thực hiện nghiêm túc và hiệu quả việc đưa nghị quyết vào cuộc sống, với các chính sách ưu đãi cụ thể dự kiến được Quốc hội thông qua nhanh chóng. Ban Chỉ đạo quốc gia do Thủ tướng Chính phủ dẫn đầu sẽ thường xuyên giám sát quá trình thực hiện, tránh tình trạng lúng túng hay tùy tiện làm giảm hiệu lực chính sách. Đặc biệt, cần đổi mới tư duy hành chính, chuyển từ quản lý kiểu cứng nhắc sang đồng hành, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tư nhân phát triển.
Bên cạnh đó, việc xây dựng và hoàn thiện thể chế pháp luật đồng bộ, minh bạch là điều kiện cần thiết hàng đầu để hỗ trợ khởi nghiệp và phát triển vững chắc các doanh nghiệp tư nhân. Luật phát triển kinh tế tư nhân sẽ được nghiên cứu, bổ sung để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp, đồng thời thiết lập hệ thống cạnh tranh công bằng, chống phân biệt đối xử và tác động tiêu cực. Khuyến khích các doanh nghiệp tư nhân tham gia sâu vào các lĩnh vực đổi mới sáng tạo, các dự án trọng điểm quốc gia thông qua cơ chế hỗ trợ tài chính, tín dụng ưu đãi và chính sách bảo hộ phù hợp.
Ưu tiên hỗ trợ cho đối tượng doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ cũng được đặt lên hàng đầu, với các gói tín dụng riêng biệt cùng quỹ đất cho thuê ưu đãi nhằm thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo. Mô hình sandbox pháp lý được mở rộng, tạo không gian thử nghiệm an toàn cho các công nghệ mới như fintech, AI, nông nghiệp số, đảm bảo sự phát triển nhanh chóng và bền vững của kinh tế tư nhân trong kỷ nguyên số.
Đặc biệt, xây dựng và phát triển đội ngũ doanh nhân bản lĩnh, có năng lực quản trị tốt, tâm huyết và trách nhiệm xã hội là hệ quả tất yếu để nâng cao vai trò doanh nghiệp tư nhân trong nền kinh tế. Chính sách cũng chú trọng tạo điều kiện để doanh nhân tham gia sâu rộng vào quá trình hoạch định chính sách, góp phần tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi và minh bạch hơn.
Khát vọng phát triển kinh tế tư nhân trong thời kỳ mới
Với truyền thống quật khởi và tinh thần yêu nước, cùng với nền tảng lý luận và thực tiễn vững chắc, Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát huy vai trò của kinh tế tư nhân như một nguồn lực kinh tế chủ đạo, đảm bảo phát triển bền vững và nâng cao đời sống nhân dân. Sự phối hợp chặt chẽ giữa hệ thống chính trị, doanh nghiệp, doanh nhân và người dân là tiền đề quan trọng để biến những mục tiêu của Nghị quyết 68 thành hiện thực, góp phần xây dựng Việt Nam trở thành quốc gia xã hội chủ nghĩa phát triển toàn diện, công bằng và văn minh.